Polacy w Rosji – najważniejsze informacje

Około 3 milionów Polaków nazywa Rosję swoim domem, w tym 47 000 etnicznych Polaków mieszkających w Federacji Rosyjskiej i tych, którzy zostali przymusowo deportowani podczas lub po II wojnie światowej. Większość Polaków w Rosji mieszka w regionie Północnego Kaukazu, gdzie stanowią mniejszość etniczną. Największe skupiska można znaleźć w miastach i okolicach Kraju Stawropolskiego i Kraju Krasnodarskiego. Sobór Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Moskwie został zbudowany w latach 1899-1911 przez polskiego architekta Tomasza Bohdanowicza-Dworzeckiego. Odprawiane są w niej nabożeństwa w języku polskim.

Historia polskiej migracji

Polacy w Rosji mają długą historię sięgającą XVI wieku, kiedy Rzeczpospolita Obojga Narodów była główną potęgą w Europie Wschodniej. Po rozbiorach Polski pod koniec XVIII wieku, kiedy Rosja zaanektowała znaczną część dzisiejszej Polski, tysiące Polaków przeniosło się na wschód, aby osiedlić się w granicach Rosji. Ponadto w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu wielu Polaków zostało przymusowo deportowanych z obszarów znajdujących się pod kontrolą Związku Radzieckiego do Federacji Rosyjskiej.

Obecnie Polacy mieszkający w Rosji na ogół zachowują polską kulturę i język, a wiele osób polskiego pochodzenia, które zostały przymusowo deportowane, nadal pragnie wrócić do Polski. Pomimo tego, Polacy stali się integralną częścią wieloetnicznego rosyjskiego społeczeństwa i kultury. Polacy wnieśli znaczący wkład w rosyjską gospodarkę, głównie w dziedzinie inżynierii, wydobycia ropy naftowej i górnictwa, a także edukacji i opieki zdrowotnej. Są również znani ze swojej renomowanej kuchni i gościnności, która stała się popularna w całej Rosji.

Polscy studenci żyjący na wygnaniu z powodu wpływów Rosji

W XVIII wieku ci, którzy sprzeciwiali się rosnącej potędze Rosji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, tacy jak członkowie konfederacji barskiej, zostali wygnani na Syberię. Był to druzgocący czas dla wielu Polaków, których życie zostało wykorzenione i przeniesione tysiące kilometrów od ich domów. Na Syberii studiowali wybitni polscy uczeni, wśród nich Aleksander Czekanowski, Jan Czerski, Benedykt Dybowski, Wiktor Godlewski i wielu innych. Według rosyjskiego spisu ludności z 1897 r., osoby polskiego pochodzenia w Imperium Rosyjskim zostały zesłane lub wysłane za karę do obozów pracy (katorga) za udział w powstaniach narodowych.

W rezultacie coraz większa liczba Polaków została przymusowo zesłana na Syberię na katorgę i stała się znana jako Sybiracy. Po rosyjskim zesłaniu część z nich zdecydowała się pozostać na Syberii, tworząc tam polską mniejszość narodową. Zdecydowana większość z tych osób była uczestnikami lub sympatykami XIX-wiecznego powstania listopadowego i styczniowego, a także tych, którzy brali udział w zamieszkach w latach 1905-1907. Ponadto setki tysięcy osób zostało deportowanych podczas inwazji sowieckiej w 1939 r. Początkowo w obwodzie orenburskim mieszkało 148 osób z Polski. Ale do czerwca 1864 r. 278 osób zostało tam wysłanych, aby żyć pod nadzorem policji.

Do połowy 1865 r. mieszkało tam 506 osób. Ponadto zidentyfikowano 831 osób mieszkających na ziemiach państwowych obwodów orenburskiego i czelabińskiego, z czego 754 osoby zostały przydzielone do zamieszkania w Ufie. W latach sześćdziesiątych XIX wieku na Syberii mieszkało około 20 000 Polaków. W 1866 r. wybuchło powstanie polskich zesłańców politycznych na Syberii, ale nie zakończyło się ono sukcesem. Pod koniec XIX wieku ograniczona liczba polskich dobrowolnych osadników została przyciągnięta do regionu ze względu na jego rozwój gospodarczy. Polscy migranci i zesłańcy, z których wielu nie mogło opuścić regionu nawet po odbyciu kary, stanowili tam dużą polską mniejszość. Setki osób z Polski wzięło udział w budowie Kolei Transsyberyjskiej.

Polacy w Związku Radzieckim

Kiedy rozpoczęła się rosyjska rewolucja 1917 roku, w Imperium Rosyjskim żyły miliony Polaków. Byli też Polacy na Ukrainie, na Litwie i w innych krajach Związku Radzieckiego. Po rewolucji wybuchła wojna domowa. Niektórzy Polacy współpracowali z komunistami, ale większość Polaków postrzegała to jako zdradę swojego kraju. Po rewolucji rosyjskiej w 1917 r., po której nastąpiła rosyjska wojna domowa, większość ludności polskiej postrzegała współpracę z siłami bolszewickimi jako zdradę i zdradę polskich interesów narodowych.W 1918 r.

Marian Lutosławski i jego brat Józef (ojciec wybitnego polskiego kompozytora Witolda Lutosławskiego) ponieśli tragiczną i przedwczesną śmierć w Moskwie z rąk tych, którzy uznali ich za „kontrrewolucjonistów”. Stanisław Ignacy Witkiewicz żył, gdy w Petersburgu miała miejsce rewolucja rosyjska. Wydarzenie to wywarło duży wpływ na jego pisma, które często mówiły o tym, jak straszne mogą być rewolucje społeczne. Nawet jeśli wyglądają jak wielka patriotyczna wojna, rewolucja społeczna jest zawsze zagrożeniem dla życia ludzi. Niektórzy znani rewolucjoniści urodzeni we wschodniej Polsce to Konstanty Rokossowski, Julian Marchlewski (komunistyczny polityk), Karol Świerczewski (komunistyczny dyplomata) i Feliks Dzierżyński.

Dzierżyński i Józef Unszlicht, bolszewicki działacz rewolucyjny, był jednym z założycieli Czeki i sowieckim urzędnikiem państwowym polskiego pochodzenia, który później przekształcił się w NKWD. Członkowie ruchu komunistycznego, mimo że mieszkali w Polsce, nie uważali się za Polaków, a za sowieckich pionierów bez żadnych uczuć narodowych. Związek Radziecki zorganizował również polskie jednostki w Armii Czerwonej i polski komunistyczny rząd na uchodźstwie. Wielu Polaków uczestniczących w Armii Czerwonej zostało zaszczepionych rosyjskim idealizmem.

Polscy obywatele we współczesnej Rosji

W 2002 r. rosyjski spis powszechny wykazał, że w Rosji mieszkało 73 000 Polaków. Populacja ta obejmowała zarówno rdzennych Polaków, jak i imigrantów, jak stwierdzili radzieccy dyplomaci. Spekuluje się, że w pewnym momencie nawet 3 miliony Polaków było rozproszonych po całym byłym Związku Radzieckim. Co ciekawe, dekadę później, w 2010 roku, w granicach Rosji nadal mieszkało 47 125 Polaków. Dziś Polska i Rosja utrzymują przyjazne stosunki. Oba kraje są częścią tej samej Rady Europy i NATO. W ostatnich latach współpracowały w kwestiach takich jak zasoby energetyczne i bezpieczeństwo. Ponadto oba kraje zawarły umowę międzyrządową, która pozwala polskim obywatelom mieszkać i pracować w Rosji bez żadnych ograniczeń wizowych. Obywatele polscy mieszkający obecnie w Rosji nadal odgrywają ważną rolę w życiu kulturalnym i gospodarczym kraju. Polska kultura, język, jedzenie i zwyczaje są nadal powszechne.

Fakt 1: Radziecka oficer wojskowa Aniela Krzywoń była jedyną kobietą w historii, która nie była obywatelką ZSRR, która otrzymała najwyższe odznaczenie ZSRR za odwagę, tytuł Bohatera ZSRR.

Fakt 2: Polski kościół w Steindamm został zburzony przez sowiecką administrację w Kaliningradzie w 1950 r.

Fakt 3: Większość Polaków mieszka w Moskwie, Sankt Petersburgu i wielu innych miejscach w całym kraju

.