Fields of War

Fields of War (Fushat e luftës) filmi britaniko-kosovar ka të bëjë me një fshat të vogël ku jetojnë serbë dhe shqiptarë.

Çfarë ndodh me të rinjt e fshatit kur lindin thashetheme të frikshme për serbë vrasës? Dhe cilat janë pasojat për të moshuarit? Autori i filmit, Jimi Tihofsi (1971, i rritur në rajonin e Podujevës) thotë: “I shihni fqinjët tuaj që dje ju thanë ‘Përshëndetje’ dhe sot janë gati të ju qëllojnë”.

Jimi, ju filluat ta shkruani këtë film tashmë në 2002. Pse për luftën, dhe jo diçka më të gëzuar?

“Lufta ndikoi shumë tek unë, nga këndvështrimi: Pse luftuam? Jo vetëm në Kosovë, por në përgjithësi duke folur për kudo në botë. Si të kthehemi në armiq dhe pse? Papritmas, nuk i shihni më fqinjët tuaj si njerëz të pafajshëm. Ata që jetonin pranë teje ishin dikur mjaft të këndshëm, por papritmas i sheh me automatik. Filloni të dyshoni për secilin dhe filloni të mendoni gjatë gjithë kohës: Jeni ju ose ai.”

Ku ndryshon Fushat e luftës nga filmat e tjerë për luftën e Kosovës?

“Unë nuk kam bërë një film ku bëhet fjalë për ushtritë ose për politikanët. Ky film ka të bëjë me atë që ndodh me fqinjët që nuk duan të luftojnë. Për atë që u ndodh civilëve dhe çfarë duhet të kalojnë. Dhe si shkatërrohen miqësitë dhe lagjet.”

Ata nuk i pranojnë disa keqbërje

Filmi(Fields of War) nuk është shumë bardhë dhe zi për sa i përket paraqitjes së shqiptarëve si të mirë dhe serbëve si të këqij. Mund ta imagjinoj që disa njerëz kanë probleme me këtë.

“Çështja me ne shqiptarët është se ne ende nuk ndihemi të sigurt nga serbët, sepse serbët nuk kanë bërë asgjë për të shëruar plagët. Ata nuk i pranojnë disa keqbërje. Edhe pse e gjithë bota e pa atë që ata bënë, ndonjëherë pothuajse ndihet që bota nuk e beson atë. Për shkak se serbët janë në një lloj mohimi. Kjo është arsyeja që nuk lejon që shqiptarët të reflektojnë në të vërtetë për çdo lloj veprimi të mirë që serbët kanë bërë kudo.

Kjo është përse shumë shqiptarë pothuajse refuzojnë ta njohin historinë për Boro dhe Ramizin. Duke folur politikisht, kur bëhej fjalë për momente vendimtare në histori, serbët u ndikuan nga idetë e tyre nacionaliste. Kjo është arsyeja pse shqiptarët e kanë jashtëzakonisht të vështirë të mendojnë për serbët e mirë. Ata thonë: ‘Nuk mund të flasim për këtë, sepse kemi peshk më të madh për t’u skuqur’.

Kur të shihni kaq shumë fqinjë tuaj që dje ju thanë ‘Përshëndetje’ dhe sot janë gati të ju qëllojnë, atëherë është pothuajse e pamundur të mendosh se kishte një Boro mes serbëve. Duket e pabesueshme.

Si mund ta bësh këtë film? Nuk është koha

Mbaj mend një djalë shumë të pasionuar shqiptar në Zvicër, i cili më tha: ‘Si mund ta bësh këtë film? Nuk është koha’. Unë e kuptoj atë. Por unë nuk jam politikan, nuk po bëj një film propagandistik. Nuk është një dokumentar.”

Të gjithë aktorët janë shqiptarë. Si ishte për ata që duhej të luanin personazhe serbë? Sidomos ata që luajtën njerëzit të këqij?

“Një aktor, i cili jetoi në Prishtinë gjatë luftës, duhej të luante një djalë të keq serb. Njëherë ai tha diçka si: ‘Unë thjesht po i imitoj. Unë thjesht bëj si na bënë ata në luftë’.”

Ju keni punuar me aktorë të njohur kosovarë që i përkasin brezit të vjetër, siç është Selman Jusufi, dhe me aktorë të rinj premtues si May-Linda Kosumovic. Si do ta përshkruanit përvojën tuaj me ta?

“Në Kosovë, aktorët më të vjetër ndonjëherë quhen ‘old school’. Nuk do ta quaja ashtu. Unë do të thoja që përvoja e aktorëve më të vjetër vjen kryesisht nga teatrot. Ata kishin energji të ndryshme dhe ishin shumë profesionistë për sa i përket aktrimit. Ishin shumë të mirë. Brezi i ri ishte gjithashtu profesionist dhe ishte më i drejtuar ndaj aparatit fotografik.”

A do të dëshironit t’ia tregonit filmin audiencës serbe?

“Po, pse jo? Takova një producent serb i cili tregoi interes të madh për filmin Fields of War. Nuk më pëlqen të krijoj diçka që do të kishte kufizime për këtë apo atë audiencë. Ju krijoni se si frymëzoheni. Unë nuk mendoj në baza lokale: kjo është nga ne dhe vetëm për ne.”

Fushat e Luftës është film me regji të britanikut Alan M. Trow, shkruar nga Jimi Tihofsi, i cili gjithasht luan në film. Në këtë film paraqiten aktorët: Selmani Isufi, Melihate Qena, May-Linda Kosumovic, Bislim Muqaj e Furtuna Aliu.

Shumica e skenave janë xhiruar në fshatin Pollatë, i cili është afër kufirit me Serbinë. Filmi është aktualisht në dispozicion në internet në SHBA, Kanada dhe Mbretërinë e Bashkuar. Shpresojmë që vitin e ardhshëm edhe në Ballkan.