Janjeva, qyteza pa dalje dhe me vetëm një hyrje

Janjeva ndodhet në lindje të Komunës së Lipjanit. Karakteristika kryesore e kësaj qytetze është se ka vetëm një hyrje dhe nuk ka asnjë dalje.

Përveç kësaj karakteristike infrastrukturore, kjo qytezë ka edhe shumë veçori të tjera që do t’ju lënë gojëhapur nëse e vizitoni. Kisha e Shën Nikollës, shtëpia e Shtjefën Gjeçovit e dhjetëra shtëpi të tjera qindravjeçare. Këto janë disa gjërat e veçanta që do t’i shihni nëseshëtisni rrugëve me kalldrëm të Janjevës. Në një distancë prej 17 kilometrash nga Prishtina ju mund të eksploroni gjurmët e njërës nga qytezat më të vjetra në Kosovë.

Qyteza e argjendit

Janjeva konsiderohet se është një vendbanim i lashtë, që daton që prej shek. IV. Megjithatë, në dokumentet e shkruara përmendet që prej shek. XIV, në vitin 1303. Siç thonë dokumentet para 700 vjetëve, Janjevën e kanë krijuar si koloni të tyre tregtarët dhe xehetarët e ardhur nga Raguza (Dubrovniku) dhe Kotori. Ata hapën aty disa miniera ari e argjendi. Mirëpo, përveç argjendit, Janjeva shquhet edhe për një vlerë tjetër, që është multietniciteti. Në Janjevë jetojnë disa komunitete: shqiptarë, turq, kroatë, romë, ashkalinj si dhe disa banorë boshnjakë.

Të gjitha këto komunitete bashkjetojnë në paqe dhe tolerancë, pa marrë parasysh dallimet etnike dhe fetare që kanë mes tyre. Janjeva të rrëmben zemrën menjëherë sapo e sheh.

Vendi që ruan kujtimin për Shtjefën Gjeçovin

Shtëpia Muze e Shtjefën Gjeçovit (1874 – 1929) është një nga atraksionet e Janjevës. Kjo qytezë është vendlindja e veprimtarit të shquar të lëvizjes atdhetare shqiptare, që ishte prift, etnograf dhe arkeolog. Kryevepra madhore e Shtjefën Gjeçovit, “Kanuni i Lekë Dukagjinit”(1933), është përmbledhje, por edhe një përmendore e ligjit zakonor shqiptar.
Dihet tashmë se shqiptarët kanë jetuar për shumë vite bazuar në këtë ligj. Duke vizituar Janjevën, mund të mësoni më tepër për këtë veprimtar dhe të shihni nga afër shtëpinë ku ka jetuar ai.
Fatkeqësisht, edhe pse është hapur si muze, aty nuk gjenden shumë eksponate. Megjithatë, do t’ju shërbejë për të krijuar një ide se në çfarë kushtesh është rritur dhe ka jetuar ai.

Kulti fetar që tërheq vizitorë në Janjevë

Një nga monumentet më me vlerë në Janjevë është një kishë e vjetër. Në lagjen që njihej si Varosh, ndodhet Kisha e Shën Nikollës, e vetmja kishë ortodokse që ende vepron në qytet.Ikonostasi mendohet të jetë punuar nga një mjeshtër i Dibrës së Maqedonisë Veriore. Kisha tradicionalisht i ka shërbyer kongregacionit ortodoks serbë nga Prishtina. Ndërtesa është drejtkëndëshe, e ngritur nga gurë të përpunuar dhe ka një brendi të përforcuar mire me shtylla rreth altarit.

Hyrja kryesore e kishës gjendet nga ana perëndimore dhe është e dekoruar me trëndafila e forma gjeometrike. Kubeja nga ana tjetër i është shtuar strukturës në vitin 1990. Sulmet ndaj kishës në vitin 2004 i shkaktuan dëme serioze duke e zhveshur atë në tulla dhe gurë. Më pas dritaret, dyert dhe kulmi iu rindërtuan në tërësi. Kjo i dha mundësi rifillimit të mbajtjes së meshës në vitin 2010. Kisha është e hapur për vizitorët çdo pasdite.