Testet e personalitetit – Cfare jane dhe si funksionojne?

Të gjithë e dimë se testet e personalitetit janë instrumente të standardizuara që përdoren për të bërë vlerësime sa më objektive. Mirëpo sa dini për testet e personaliteteve të njerëzve?

A e dini se përmes këtyre mjeteve është e mundur të matni qëndrime, aftësi, ose të përshkruani tiparet e personalitetit? Të eksploroni aspektet e modaliteteve intelektuale dhe karakteristikat emocionale, motivuese, ndërnjerëzore. Në përputhje me ato që parashikohen nga test. Më poshtë mund të lexoni cilat janë disa nga llojet e këtyre testeve.

Pyetsorët e personalitetit

Këta kanë për qëllim të hetojnë disa aspekte të karakterit që nuk dalin domosdoshmërisht gjatë një interviste. Ato shërbejnë për të kuptuar qëndrimet, sjelljet tipike, emocionet, etj.
Një pyetësor i mirë i personalitetit përmban një shkallë të veçantë për të vlerësuar nëse përgjigjet e dhëna janë pak a shumë të sinqerta dhe kongruente.
Pyetësorët e personalitetit nuk përmbajnë përgjigje të sakta ose të gabuara. Sidoqoftë, ekzistojnë disa situata në të cilat përgjigje të caktuara mund të vlerësohen më mirë se të tjerat, nëse ato përfaqësojnë tiparin e personalitetit që kërkojnë ata që bëjnë testin.  Për shembull, gjatë një përzgjedhjeje të personelit, të jesh social mund të gjykohet pozitivisht ose negativisht, në varësi të rolit do t’i besohet kandidatit.

Testet e aftësisë

Këto teste mundohen të zbulojnë nëse keni aftësi të caktuara, apo sa kohë merrni për të dhënë përgjigjen e saktë. Kështu krahasohen rezultatet midis individëve të ndryshëm. Përgjithësisht, intervistat dhe testet konsiderohen si mjete plotësuese. Në fakt, përmes intervistave përzgjedhëse nuk është e mundur të merren rezultate homogjene nëse intervistuesit janë të ndryshëm ose nëse intervistat administrohen në kushte të ndryshme (koha e ditës, periudha e vitit, pak a shumë të mëdha ose dhoma mikpritëse, etj.). Në vend të kësaj, provat japin rezultate më objektive.

Mirëpo si bëhet administrimi i këtyre testeve?

Testet administrohen individualisht ose kolektivisht. Administrimi i njëkohshëm për një numër të madh njerëzish, bën që kushtet në të cilat kryhet testi, të jenë kryesisht të njëjta për të gjithë.

Në realitet, nuk është kështu, sepse personat që i nënshtrohen testit, mund të kenë patur një ditë jo të mirë, për shkak të problemeve shëndetësore, pagjumësisë, mostretjes, probleme familjare, etj. Ndaj, asnjëherë nuk janë të gjithë në kushte optimale për t’iu nënshtruar një testi.

Mbi bazën e objektit të anketës, ekzistojnë mjete për të vlerësuar:

• inteligjencën në përgjithësi
  (të përcaktohet dhe të matet inteligjenca në aspektet që lidhen me kujtesën, vëmendjen, analizën, sintezën, logjikën);
• për të vlerësuar personalitetin
  (matin ndjeshmërinë, vlera, interesa, motivime);
• për të matur qëndrime specifike (mendore ose psikologjike);
• teste të kulturës së përgjithshme ose krijimtarisë.
• testet e sjelljeve

Një test për të qenë efektiv duhet të plotësojë kërkesat e vlefshmërisë dhe besueshmërisë

Vlefshmëria tregon shkallën me të cilën instrumenti mat në të vërtetë atë që thuhet dhe sa saktë mund ta bëhet ajo matje. Testet e aftësisë dhe personalitetit në përgjithësi tregojnë një koeficient të konsiderueshëm të vlefshmërisë. Testeve u rritet vlefshmëria nëse kalibrohen sipas karakteristikave kulturore dhe sociale të mjedisit në të cilin ato përdoren.
Besueshmëria është konsistenca e pikëve të arritura nga të njëjtët individë nëse paraqiten përsëri në të njëjtin test, ose një formë ekuivalente të tij. Nga ky studim mund të shohim nëse testi plotëson qëllimet për të cilat është përdorur, dhe efektivitetin e tij.

Testet e përmendura më sipër janë me kritere shkencore nëse plotësojnë parimet e vlefshmërisë dhe besueshmërisë. Pastaj ka teste që gjenden në revista, në internet dhe në gazeta.  Testet e gazetave, revistave, apo internetit, nuk kanë vlefshmëri shkencore. Ato nuk janë asgjë më tepër se lojëra.