Shqiptaret ne Zvicer dhe historia e migrimit te tyre

Shqiptarët në Zvicer: Ky artikull do të eksplorojë historinë e shqiptarëve në Zvicër dhe situatën e tyre aktuale, me fokus në traditat e tyre kulturore, të drejtat politike, kontributet ekonomike dhe integrimin social në shoqërinë zvicerane.

Do të ofrojë gjithashtu një pasqyrë të sfidave me të cilat përballen emigrantët shqiptarë, ndaj vazhdoni të lexoni për të mësuar më shumë në serinë e artikujve se sa shqiptar ka ne bote sipas vendeve përkatëse.

Shqiptaret ne Zvicer – Historia e Migrimit

Për pjesën më të madhe të shekullit të 20-të, Shqipëria dhe Zvicra kishin lidhje shumë të kufizuara. Në vitet 1970, për shkak të rritjes së shifrave të papunësisë në vende si Kosova, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut, shumë shqiptarë migruan në Zvicër për të filluar një jetë më të mirë.

Kjo rezultoi e suksesshme shpejt, sepse shqiptarët në Zvicër gjetën punë me lehtësi dhe shumë shpejtë u bënë pjesë e strukturave sociale zvicerane. Aq shumë, saqë disa zgjodhën të mos ktheheshin më në shtëpi – në vend që të ftonin edhe familjen e tyre!

Përpara viteve 1980, Zvicra ishte shtëpia kryesisht e emigrantëve meshkuj të cilët nuk ishin identifikuar si shqiptarë për shkak të shtetësisë së tyre jugosllave. Ky qëndrim më i gjatë u mundësoi shumë shqiptarëve, më vonë, të përfitonin më mirë përmes mundësive të bashkimit familjar. Në shenjë vlerësimi për pranimin në Zvicër gjatë luftës së Kosovës, komuniteti i emigrantëve shqiptarë të Kosovës ka vendosur një pllakë përkujtimore në Cyrih duke shprehur mirënjohjen e tij.

Gjatë gjithë viteve 1990, Zvicra shërbeu si një qendër kryesore për emigrantët shqiptarë nga Kosova. Gazeta të shumta botoheshin në gjuhën zvicerane-shqiptare dhe shërbenin si themele financiare për organizatën e UÇK-së, duke treguar politikën proshqiptare të Zvicrës.

Rënia e regjimit komunist në Shqipëri ishte e rëndësishme vetëm për ata emigrantë shqiptarë që jetonin në Zvicër. Ndryshe nga vendet fqinje, si Gjermania dhe Italia, pak qytetarë nga Shqipëria po emigronin në mënyrë të paligjshme në shtëpi vazhdimisht.

Si pasojë e përkeqësimit të kushteve në Kosovë gjatë viteve 1990, pati një fluks të shqiptarëve që hynin në Zvicër. Të papërgatitur për këtë ndryshim të papritur dhe të mbingarkuar prej tij, të dyja palët – vendi pritës dhe migrantët njësoj – kishin vështirësi në përshtatjen me rrethanat e tyre të reja.

Imazhi dhe pritja e dobët

Sipas një sondazhi të vitit 2011 të bërë në Cyrih, ish-jugosllavët konsiderohen si një nga grupet më pak të dëshirueshme të emigrantëve në mesin e zviceranëve. Në fakt, ata u vlerësuan edhe më poshtë se turqit, arabët dhe gjermanët. Është e qartë se kjo popullsi është gjykuar padrejtësisht nga qytetarët e vendit pritës dhe mentaliteti zviceran.

Fatkeqësisht, shqiptarët janë gjykuar ashpër për shkak të pranisë së tyre dërrmuese. Përveçse janë një nga grupet më të mëdha në Zvicër, besimet anti-islame dhe çështjet që lidhen me krimin e emigrantëve kanë shkaktuar një përfaqësim negativ të tyre.

Sipas një raporti të fundit të vitit 2010, shumica e emigrantëve të ish-Serbisë dhe Malit të Zi (që më së shumti korrespondon me shqiptarët e Kosovës në Zvicër) kishin një shkallë kriminale të habitshme prej 31% krahasuar me 23-24% për ata nga Kroacia, si dhe nga Maqedonia kur matet. kundër popullsisë zvicerane.

Megjithatë, një grup tjetër mban kurorën kur bëhet fjalë për shkallën e krimit në Zvicër. Pavarësisht këtij fakti, Sri Lankasit në Zvicër, ende shihen më pozitivisht nga shoqëria sesa shqiptarët. Gjë që dëshmon se shqiptarët shiheshin dhe priheshin në mënyrë të padrejtë.

Shqiptarët festuan Shpalljen e Pavarësisë së Republikës së Kosovës më 17 shkurt 2008 në Lozanë për të demonstruar krenarinë dhe besnikërinë e tyre. Në fund të fundit, kjo ilustron se duhet të ketë faktorë shtesë përtej aktiviteteve kriminale të një grupi që ndikojnë në imazhin e tij publik.

Pranimi i diversitetit dhe refuzimi i paragjykimeve

Fatkeqësisht, diaspora shqiptare që jeton në Zvicër shpesh përjeton ksenofobinë dhe racizmin. Përpjekjet për integrimin e disa shqiptarëve kriminelë për fat të keq kanë rezultuar në një stereotip negativ që i mundon zviceranët vendas me frikë, urrejtje dhe pasiguri ndaj të gjithë anëtarëve të komunitetit.

Partia Popullore Zvicerane (SVP) dhe partitë e tjera politike konservatore në Zvicër që mbrojnë reduktimin e emigracionit janë bërë gjithnjë e më popullore, duke bërë që shumë njerëz të mbajnë qëndrime negative ndaj emigrantëve. Këto organizata madje kanë nxitur disa iniciativa që disa grupe etnike – si shqiptarët – i perceptojnë si diskriminuese.

Në vitin 1998, SVP e Cyrihut publikoi një poster zgjedhor me “Shqiptarët e Kosovës” dhe një “Jo” të madhe në lidhje me financimin e projektit të tyre integrues. Më pas, në vitin 2009, për tronditjen e shumë myslimanëve me origjinë shqiptare, Iniciativa Popullore Zvicerane “Kundër ndërtimit të minareve” u miratua nga qytetarët në të gjithë Zvicrën.

Ky rezultat ngjalli zemërim të gjerë nga të prekurit pasi ata shprehën mosmiratimin e tyre të ashpër. Në vitin 2010, “iniciativa e dëbimit” u miratua pasi mori shumicën e votave. Ky ligj parashikon që joshtetasit që kanë kryer krime të rënda duhet të dëbohen nga vendi në mënyrë që të ulet niveli i krimit dhe të komplikohen proceset e natyralizimit për të huajt.

“Posteri i deleve” i krijuar nga SVP mori vëmendjen globale, me grupe të shumta emigrantësh në Zvicër që e përshkruan atë si diskriminues.

Pavarësisht rritjes së integrimit ekonomik të shqiptarëve në Zvicër, papunësia mbetet një sfidë e frikshme për shumë njerëz. Në tetor 2018, qytetet e mëdha si Kosova dhe Maqedonia e Veriut raportuan një normë alarmante prej 7.0% dhe 5.3%, respektivisht – të dyja shifra e tejkalojnë dukshëm atë të banorëve të përhershëm që nuk janë pjesë e popullsisë shqiptare.

Hulumtimi i Zyrës Federale për Migracionin zbuloi se të rinjtë shqiptarë përballen me pengesa të ndryshme kur hyjnë në fuqinë punëtore, duke përfshirë mungesën e kualifikimeve profesionale nga bashkëmoshatarët e tyre më të vjetër dhe disa rezerva.

Gjatë viteve 1990, kishte mjaft shqiptarë të kualifikuar të cilëve nuk u njiheshin diplomat. Kjo rezultoi që ata të mos ishin në gjendje të gjenin punë të tilla si ndërtimi dhe ushqimi – industri që zakonisht përballen me shkallë më të lartë të papunësisë në krahasim me sektorët e tjerë.

Shkalla e asistencës sociale për shqiptarët etnikë është më e lartë në krahasim me vendet e tjera, me pabarazi masive në varësi të kombit të origjinës. Kjo ka ndikuar veçanërisht tek ata nga Shqipëria. Fatmirësisht, kohët e fundit ka pasur një rritje të studentëve me origjinë shqiptare.

Në vitin 2008, në universitetet zvicerane ishin regjistruar vetëm 67 shqiptarë; megjithatë, ky numër është rritur në 460 deri në vitin 2017. Studiuesit e migracionit dhe albanologët kanë vënë re një integrim më të madh të grupit etnik në Zvicër – ngjashëm me zhvillimin e italianëve me kalimin e kohës.

Sipas raportit vjetor të Amnesty International të vitit 2010, “iniciativa kundër minares” e Zvicrës rezultoi në një numër më të madh sulmesh raciste kundër myslimanëve shqiptarë dhe në rritje të racizmit të përgjithshëm në vend.

Shqiptaret ne Zvicer – Popullsia dhe gjuha

Gjuha shqipe është gjuha e pestë më e folur në Zvicër me rreth 113,000 folës. Që nga fillimi i viteve ’00, shqipja u rendit si gjuha më e folur në vendin malor. Deri më tani ka disa të dhëna zyrtare që listojnë se në Zvicër ka rreth 220 mij ndividë që e identifikojnë veten si shqiptarë etnikë (më tepër janë Shqiptar nga Kosova) që ndodhen brenda në Zvicër. Jo të gjithë këta shqiptarë flasin shqip.

Shqiptarët janë një nga grupet më të mëdha të huaja në Zvicër, së bashku me 316.525 italianë, 303.525 gjermanë dhe 268.660 portugeze. Ato mund të gjenden kryesisht në zonat gjermanishtfolëse si Cyrihu, Basel, Bern, Winterthur dhe St Gallen – duke i bërë këto qytete qendra të rëndësishme për diasporën shqiptare.

Meqenëse të dhënat zyrtare në Zvicër i kategorizojnë të huajt sipas kombësisë së tyre, është e vështirë të gjurmohet numri i saktë i shqiptarëve që banojnë në këtë vend. Për më tepër, individët nga Ballkani kanë norma më të larta se mesatarja e natyralizimit, që do të thotë se ata do të zhduken tërësisht nga këto statistika pasi të jetë dhënë shtetësia zvicerane. Si rezultat, një shifër e saktë për banorët shqiptarë mund të jetë e vështirë të arrihet.

Fakte dhe shifra të matshme

Shqiptaret ne Zvicer janë të përhapur kudo në këtë shtet, me përqendrimin më të lartë të tyren janë qytetet si Aargau, Gjeneva dhe Zürich. Sigurisht që ka më shumë, por shumica janë të përqendruara kryesisht në zonat gjermanishtfolëse.

Megjithatë, shqiptarët janë gjithashtu të pranishëm në një masë më të vogël në rajonet franceze dhe italiane, ku ata janë bashkuar pothuajse plotësisht. Çuditërisht, numri më i ulët i banorëve mund të gjendet në vende si Appenzell Innerrhoden, Nidwalden dhe Obwalden.

Shqiptaret ne Zvicer -Kultura dhe identiteti

Që nga vitet 1990, një mori organizatash janë themeluar në Zvicër me synimin për të përfaqësuar popullsinë shqiptare të diasporës. Fillimisht, këto ishin kryesisht shoqata fetare dhe kulturore të vendosura në qytete më të mëdha. Megjithatë, me kalimin e kohës u ngritën grupe më gjithëpërfshirëse që kërkuan të flisnin në emër të të gjithë shqiptarëve që jetonin në të gjithë Zvicrën.

Bashkësia Shqiptare në Zvicër është një nga shoqatat më të forta anëtare. Veçanërisht, për myslimanët, ekziston Unioni i Imamëve Shqiptarë në Zvicër (albe Unioni I imamëve shqiptarë né Zvicér) dhe Federata Shqiptare-Islamike e Zvicrës (ALB. Bashkēsia Islame Shqiptare Zurich). Të dyja janë shoqata të fuqishme që ofrojnë një platformë të fortë për individët që u lejojnë atyre të kenë akses në shërbime cilësore të ofruara nga organizatat e tyre përkatëse.

Për shkëmbimin intelektual mes shqiptarëve dhe zviceranëve, dy organizata të mëdha janë në ballë: Unioni i Intelektualëve Shqiptarë në Zvicër (Alb. Bashkimi i Intelektualëve Shqiptarë në Zvicër) dhe Institut Suisse d’Etudes Albanaises (ISEAL). Gjithashtu, Shoqëria Zvicër-Shqipëri ofron një platformë për dialog dhe mirëkuptim mes këtyre dy popullsive.

Për më tepër, klube të ndryshme tani janë bërë pjesë e peizazhit shoqëror si ekipet e futbollit, ansamblet e vallëzimit, organizatat politike lokale dhe shoqatat profesionale për studentët dhe profesionistët. Institucionet e dedikuara për mësim dhe shoqëritë fetare janë gjithashtu të pranishme brenda komuniteteve tona.

Në maj të vitit 2011, në Bern u krijua një forcë bashkuese për të gjithë shqiptarët që jetojnë në Zvicër. Kjo organizatë e re ombrellë nuk është vetëm e dobishme për anëtarët e komunitetit zvicerano-shqiptar, por do të shërbejë gjithashtu si një zë efektiv që avokon në emër të të gjithë shqiptarëve nga i gjithë gadishulli Ballkanik.